اغلب افراد، سیاهچالهها را به دلیل گرانش بسیار زیادشان میشناسند. سیاهچالهها میتوانند ستارهها، سیارات و حتی دیگر سیاهچالهها را ببلعند. اما آیا یک سیاهچاله میتواند کل جهان را تکه تکه کند و از بین ببرد؟ این موضوعی است که اخیرا «لایوساینس» منتشر کرده و در پاسخ به این پرسش، نوشته است: «نه! به بیان خلاصه نه!»
لایوساینس به نقل از ناسا مینویسد که هیچ راهی وجود ندارد که یک سیاهچاله بتواند سارسر گیتی یا حتی کل یک کهکشان را ببلعد.
سیاهچالهها، ستارههای پرجرمی بودهاند که به درون خود رمبش کردهاند، یا به بیان سادهتر، در خود فروریختهاند. این رخداد تا جایی ادامه یافته است که این اجرام، تا حدی متراکم شوند که از دایره درک و فهم انسان خارج است. به بیان دیگر، به حدی متراکم که حتی نور نیز نمیتواند از آنها بگریزد.
گاوراو کانا، فیزیکدان متخصص سیاهچاله در دانشگاه رودآیلند، میگوید این فکر که یک سیاهچاله میتواند گیتی را ببلعد، مبتنی بر این تصور غلط است که سیاچالهها شبیه به خلاء کار میکنند و فضا را به سمت خود میمکند. اما اینطور نیست. کانا میگوید «سیاهچالهها فقط چیزهایی را میبلعند که بسیار به آنها نزدیک باشند. در واقع، سیاهچالهها فقط میتوانند اجرامی را ببلعند که به «افق رویداد» آنها میروند؛ یعنی به نقطهای که در آن، [حرکت به سمت] سیاهچاله بیبازگشت است و هیچ گریزی از آن نیست.»
نمونهوار، افق رویداد برای سیاهچالهای به جرم خورشید، فقط سه کیلومتر امتداد دارد. به گفته او، برای سیاهچالهای با جرم زمین، افق رویداد فقط چند سانتیمتر است: به «اندازه انگشت شست شما».
گرانش سیاهچالهها بر ستارگان و سیارات پیرامون آنها تاثیر میگذارد. این نیرو حتی ممکن است سبب شود که آنها به دور سیاهچاله محوری خود بچرخند. درست شبیه به آنچه در پیوند با سیاهچاله محوری در مرکز کهکشان راه شیری رخ میدهد. به عبارت دیگر، گرانش سیاهچاله باعث میشود که اجرام به دور آن بچرخند و در عین حال، سیاهچاله آنها را نبلعد.
پل دیلینی، استاد نجوم دانشگاه یورک، در مقالهای در وبسایت این دانشگاه، این نکته را با مثالی، چنین شرح میدهد. «اگر خورشید خودمان (به طرز معجزهآسایی) به یک سیاهچاله با جرم مشابه تبدیل شود، سیاره ما هیچ تغییری در نیروی گرانشی وارد به خود را حس نمیکند و تشخیص نمیدهد و روی همان مداری که قرار داشت [گرداگرد سیاهچاله] به مسیر خود ادامه میدهد.»
البته طبیعی است که زمین در این صورت، بسیار تاریک و بسیار سرد میشود، اما گرانش سیاهچاله در این فاصله از ما، نگرانکننده نخواهد بود.
الکسی فیلیپنکو، متخصص سیاهچاله در دانشگاه کالیفرنیا، برکلی، در گفتوگو با لایوساینس میگوید: «توجه به این نکته هم مهم است که سیاهچالهها بسیار کوچکاند.» به گفته او، برای اینکه یک سیاهچاله بخت بالایی برای بلعیدن ستارهای داشته باشد، آن ستاره باید تقریبا مستقیم رو به سیاهچاله قرار گرفته باشد. با گذشت زمان، این نوع «تیر به هدف خوردن» کیهانی ممکن است رخ دهد، اما به گفته او، بر فرض برای اینکه سیاهچاله واقع در مرکز کهکشان راه شیری، خورشید ما را ببلعد، «مدت زمان بسیار زیادی» طول میکشد تا مدار آن دقیقا با سیاهچاله همراستا شود.
به نظر میرسد که بزرگترین سیاهچاله شناختهشده در کیهان - هیولای کیهانی به نام «تیاوان ۶۱۸» (TON 618) که ۴۰ میلیارد برابر خورشید است، به حد نظری پیشبینیشده برای اندازه نهایی بزرگی سیاهچالهها، نزدیک باشد.
این محدودیت از این واقعیت ناشی میشود که وقتی سیاهچالههای عظیم، خود را از ماده پر میکنند، مقادیر زیادی پرتو نیز گسیل میکنند. این تابش، حرارت میبیند و مواد پیرامون خود را یونیزه میکند و خنک شدن گاز و غبار را دشوارتر، و به درون سیاهچاله سقوط میکند و در نهایت، سرعت تغذیه سیاهچاله را از ماده کاهش میدهد. این روند یا بهاصطلاح سامانه خودتنظیمی، از اینکه سیاهچالهها کهکشانها را ببلعند، جلوگیری میکند؛ چه برسد به اینکه سیاهچالهای بخواهد سراسر عالم را به کام خود فرو کشد.
همچنین، انبساط شتابدار عالم را نیز باید در نظر گرفت. کانا میگوید، با دورتر شدن اجسام موجود در فضا از یکدیگر، احتمال برخورد آنها با سیاهچالهها و این که اسیر سیاهچالهای شوند، کمتر میشود. اگر قرار باشد یک سیاهچاله، کل عالم را ببلعد، نیازمند تغییری عظیم در همان جهتی خواهد بود که به نظر میرسد کیهان در آن در حال حرکت است.
از این رو، خاطرتان آسوده باشد. دستکم بابت سیاهچالههای غولپیکری که ممکن است کل جهان را ببلعند، نگران نباشید. کانا میگوید سیاهچالهها برای ما نگرانکننده نیستند، اما میافزاید: «البته، مگر اینکه عالم، از پیش، درون یک سیاهچاله قرار داشته باشد.»